KELKIT HAVZASI GELISIM PROJESINE NEDEN GEREKSINIM DUYULDU?
Adnan Sahin-ÇEKÜL Vakfi Kelkit Platformu Koordinatörü


Kelkit Havzasi Gelisim projesinin amaci Kelkit Çayi’nin ve kollarinin tespit edilen ya da edilecek olan sorunlardan, erozyonun önlenmesi, meralarin islahi, ormanlarin korunmasi, kit olan su kaynaklarinin ekonomik kullanilmasi, insan kaynaklarinin gelistirilmesi ve bölgenin yasam standardini ve ekonomik gücünü artirmak için ön etüt çalismalari, planlama, projelendirme ve uygulama çalismalarinin yapilmasini amaçlamaktadir.

Kelkit Vadisi ülkemizin kirlenmemis ve dogal yapisi ciddi tahribatlar yasamamis nadir bölgelerinin basinda gelmektedir. Vadi boyunca ciddi anlamda kirlilik yaratacak sanayi gelisiminin olmamasi ileriye dönük olarak önemli firsatlar yaratmaktadir. Kelkit vadisinde nüfusun nehir kiyisinda ve yakin çevresinde yerlesik olmasi ve genelde (9) ana sektör olmak üzere (50) civarinda alt sektör kiyisal alani kullanmaktadir. Tüm bu sektörler birbirleri ile etkilesim içinde olup; sürdürülebilir kalkinma için sektörler arasi bütünlesik yönetim planlarinin olusturulmasi gerekmektedir.

Bu nedenle de Kelkit Vadisi içinde sektörler arasinda bütünlesik yönetim stratejisinin ve kiyi kullanim ilkelerinin belirlenmesine ihtiyaç duyulmaktadir. Yanlis bir uygulamadan kaynaklanan olumsuzluklar sektörleri etkileyeceginden bölge gelisim stratejisindeki önceliklerin belirlenmesinde sektörler arasi esgüdüm zorunluluk arz etmektedir.

Kelkit Havzasi Gelisim Projesi kapsaminda ivedilikle alinacak konular:
Sürdürülebilir dogal kaynak isletmeciligi, organik tarim, kültür balikçiligi, bölge ilçelerinin atik sularinin biyolojik yöntemlerle temizlenmesi projesi, kiyisal alan bütünlesik yönetim stratejilerinin belirlenmesi projesi, eko-turizm potansiyelinin belirlenmesi projesi, havzayi korumaya yönelik olarak kurulacak Özel Idarelerle Belediyeler Birligi’nin, koruma yönetim stratejilerinin belirlenmesi projesi, su ürünleri yetistiriciligi projesi, noktasal kirletici kaynaklarin belirlenmesi projesi ve buna ilave edilebilecek birçok projelerdir.

Kelkit Platformu Kelkit Havzasi’nda yerel düzeyde çogulcu ve katilimci demokrasi ilkelerini yasama geçirmek, bölge sorunlarini demokratik platformlarda tartismak ve bölgenin öncelikli sorunlarini belirlemek, Kelkit Havzasindaki merkezi idarenin tasra kuruluslarini ve yerel yönetimleri en genis bir biçimde halkin denetimine açarak, hemsehrilik bilincini havza boyutunda gelistirmek, kalkinmanin toplum odakli olmasini ve Kelkit Havzasindaki ekonomi, sanat, kültür, egitim, saglik, tarimsal gelisme hedeflerini projelendirmeyi ilke edinmistir.

Dogada bulunan ve dünyada varoldukça ihtiyaç duyacagimiz canli ve cansiz bütün varliklarimizin basta kit olan su kaynaklarimiz; nehirlerimiz, denizlerimiz, göllerimiz, yaban hayatin sürdürülebildigi sulak alanlarimiz olmak üzere verimli ovalarimiz, tarimsal alanlarimiz, ormanlarimiz ve tarihi turistik ve tüm dogal güzelliklerimizin, insanlarimizin yararina ve onlarin zenginlesmesine ve yüksek bir uygarlik kurabilmesine yönelik olarak en akilci bir yaklasimla kullaniminin ve ekonomiye kazandirilmasinin yaninda bu kaynaklarimiza bugün oldugu gibi gelecekte de ihtiyaç oldugunu düsünerek, temiz kalmasini saglamak, bozulmaya baslamis olanlari onararak kullanilir hale getirmek ve insanlarimizin sorunlarla yasamak yerine üretken ve çözümlerde de dinamizm içinde olmalarini saglamak olusumumuzun birinci önceligi olacaktir.

Bu düsünceden hareketle ulusal ve uluslararasi kaynaklardan yararlanmak ve bu projelere kaynak saglamak, sivil toplum kuruluslarinin kurulus ve gelisimlerine katkida bulunmak, öncülük etmek üzere planlamalar yapmak üzere proje baslatilmistir.

Bilinen 6000 yillik tarihi gelisim içinde üstünde yasayanlara ait tarihi mekanlari ve yasayanlarin kültür varliklarini ve doganin kendine sundugu essiz zenginlikleriyle Kelkit Çayinin olusturdugu Kelkit Havzasinin, yasal çerçeveler içinde korunmasini, yerel ortaklar arasinda sorumluluklarin dengeli bir sekilde paylasilmasini gerçeklestirmek, bölgenin ekonomik girdiler saglayacak açilimlarla tanitilmasi ve bölgenin gelecegine yönelik bir vizyon gelistirmesini olusturmak üzere kurulan, GAP projesi gibi önemli bir proje olarak degerlendirdigimiz bir olusumdur.

Ülkemizde, bölgesel gelisme konularinda önemli mesafeler alinmasina ragmen bölgesel gelismislik farklari halen sorun olmaya devam etmektedir. Istatistiksel verilere göre 1987-1997 döneminde katma degerin yillik ortalama büyüme hizlarina göre yapilan siralamada Marmara, Güneydogu, Akdeniz ve Ege Bölgeleri Türkiye ortalamasinin üzerinde; Iç Anadolu, Karadeniz ve Dogu Anadolu Bölgeleri ise altinda gelisme göstermistir. Artan kentlesme, yogun olarak yasanan bölgelerarasi göç, yüksek enflasyon, gelir dagiliminin bozulmasi, yoksullasma ve aile yapisinda meydana gelen degisimler, sosyal hizmet ve yardimlara olan ihtiyaci artirmistir. Özellikle göçler, mevcut nüfus barindirmada yetersiz kalan kentler; kentsel altyapi eksikligi, issizlik, konut, saglik, egitim gibi agirlasan sosyo-ekonomik problemlerle karsi karsiya getirmektedir.

Bu olanlari ortadan kaldirmak için:
-Kirsal kalkinma ve bölgesel gelismeyi saglayacak havza gelisim projeleri hazirlayarak uygulamaya koymak,
-Bölgesel gelismislik farklarini ortadan kaldiracak alt yapi yatirimlarinin finansman darbogazini gidererek, hizmetlerin zamaninda sunulmasini saglamak,
-Göç egilimini azaltici tedbirler uygulamaya koymak,
-Gelir dagilimindaki adaletsizligi gidermek,
-Ulasim ve iletisim alt yapisini güçlendirmek, çok amaçli su kaynaklarinin gelistirilmesini ve yönetilmesini saglamak büyük önem arz etmektedir.

Bu temel ilkeler dogrultusunda Kelkit Platformu, Kelkit Havzasi’nda yer alan Erzincan, Giresun, Gümüshane, Sivas ve Tokat olmak üzere (5) il Valilikleri ve Sivas Cumhuriyet Üniversitesi, Tokat Gazi Osman Pasa Üniversitesi, Köse, Kelkit, Siran, Refahiye, Çamoluk, Gölova, Alucra, Akincilar, Sebinkarahisar, Susehri, Koyulhisar, Resadiye, Almus, Niksar, Erbaa olmak üzere (15) ilçe ile bu ilçelere bagli Belde belediyeleri, ÇEKÜL Vakfi ve yukarida adi geçen (5) il hudutlari içinde sivil toplum kuruluslarinin istiraki ile olusumunu devam ettirmektedir. 24 Ocak 2003 tarihinde ilk toplantisini gerçeklestiren organizasyon 12 Mart 2003 tarihinde Baskanligimda ikinci toplantisini gerçeklestirmistir. Platform, 14 Mayis 2003 tarihinde Tokat ilimizde yapilacak toplanti ile demokratik bir biçimde seçim marifeti ile kurulusunu gerçeklestirecektir.

Kurulusumuzun gerçeklesmesinde sonraki süreçte Basbakanlik Devlet Planlama Teskilati’na ve bilim çevrelerinin Kelkit Havzasi Gelisim Projemize desteklerini çok kisa sürede almamiz gerekmektedir. Bundan sonraki süreçte çalismalarimizi bu yönlerde yogunlastiracagiz.